Tết Trung Thu ở Việt Nam không chỉ là dịp lễ hội trăng rằm dành cho trẻ em mà còn gắn liền với nhiều sự tích thú vị, mang đậm màu sắc dân gian. Dưới đây là một số sự tích Trung Thu phổ biến nhất:
1. Sự tích Chú Cuội cung trăng
Câu chuyện kể về Chú Cuội, một tiều phu nghèo nhưng tốt bụng. Một lần nọ, Cuội tìm thấy một cây thuốc quý có thể chữa lành mọi vết thương, thậm chí giúp người chết sống lại. Nhờ cây thuốc này, Cuội đã cứu sống nhiều người. Tuy nhiên, vợ Cuội do vô tình tưới nước bẩn vào gốc cây, khiến cây bật rễ bay lên trời. Cuội cố níu giữ nhưng bị kéo theo lên cung trăng. Từ đó, mỗi dịp Trung Thu, người ta nhìn lên mặt trăng và thấy bóng dáng Chú Cuội ngồi dưới gốc cây đa, mong ngày trở về trần gian.
2. Sự tích chị Hằng Nga
Hằng Nga là một tiên nữ trên thiên đình. Một lần nọ, nàng uống phải thuốc trường sinh bất tử và bị đưa lên mặt trăng. Ở cung trăng, Hằng Nga sống cô đơn, chỉ có thỏ ngọc làm bạn. Vào đêm rằm tháng Tám, khi trăng tròn và sáng nhất, người dân dưới trần gian tổ chức lễ hội Trung Thu, rước đèn, phá cỗ để tỏ lòng tưởng nhớ Hằng Nga.
3. Sự tích Thỏ Ngọc
Theo truyền thuyết, Ngọc Hoàng muốn tìm người có lòng nhân ái nên đã hóa thân thành một ông lão ăn mày đi xin thức ăn. Ba con vật – khỉ, cáo và thỏ – cùng giúp đỡ ông. Khỉ hái trái cây, cáo bắt cá, nhưng thỏ chỉ biết ăn cỏ nên không có gì để dâng tặng. Thỏ liền nhảy vào lửa để làm thức ăn cho ông lão. Cảm động trước lòng hy sinh của thỏ, Ngọc Hoàng đưa thỏ lên mặt trăng, biến thành Thỏ Ngọc sống cùng Hằng Nga.
4. Sự tích bánh Trung Thu
Truyền thuyết kể rằng vào thời nhà Minh (Trung Quốc), bánh Trung Thu được dùng để truyền tin bí mật trong cuộc khởi nghĩa lật đổ ách thống trị của quân Nguyên. Mỗi chiếc bánh giấu bên trong một mảnh giấy ghi thông điệp. Từ đó, bánh Trung Thu trở thành biểu tượng của sự đoàn viên, ấm áp trong mỗi dịp Tết Trung Thu.
5. Sự tích rước đèn Trung Thu
Tục rước đèn có từ thời vua Đường Minh Hoàng (Trung Quốc). Chuyện kể rằng vào một đêm rằm, vua được đạo sĩ Lý Thiết Quái đưa lên cung trăng du ngoạn, ngắm cảnh huyền diệu. Khi trở về trần gian, vua nhớ mãi vẻ đẹp đó nên ra lệnh tổ chức lễ hội rước đèn lồng, vừa để vui chơi vừa mô phỏng ánh sáng lung linh trên cung trăng. Phong tục này lan truyền sang Việt Nam và trở thành một phần không thể thiếu trong Tết Trung Thu.
Những câu chuyện trên vừa mang yếu tố thần thoại, vừa phản ánh ước mơ, niềm tin và giá trị văn hóa của người Việt Nam về Trung Thu – ngày hội của trẻ em, của sự đoàn viên và niềm vui.
